If it's hysterical, it's historical.

If it's hysterical, it's historical betekent dat een huidige situatie oude gevoelens oproept. Oude gevoelens zijn voor grotendeels verantwoordelijk voor hoe jij je voelt. Je kan ze onmogelijk afschudden. Uren na het incident denk je eraan en voel je je nog steeds emotioneel beladen. Heb je ooit overweldigende emoties gevoeld over iets dat weinig voorstelde? Als bijvoorbeeld 'je hand opsteken en niet aan het woord komen', gevoelens van woede opwekken, dan is je reactie een aanwijzing dat je geraakt wordt door een oude ervaring uit van vroeger. Als kinderen zich niet veilig voelen of niet gewend zijn hun gevoelens te uiten na traumatisch gebeuren, misbruik of verwaarlozing, kunnen emoties die ermee gepaard gaan binnenin opkroppen. Ze zitten daar vast en lekken naar buiten tijdens gebeurtenissen die hetzelfde oproepen. Als je merkt dat je een hysterische reactie krijgt, neem dan alle tijd die nodig is om naar binnen te keren en daar te ontdekken waar in je verleden dit soort emoties voor het eerst voorkwamen. De kans is groot dat verwondingen tegenkomt uit een veel vroegere periode in je leven. 

Ik las een metafoor dat raakt aan hysterie door historie. Als een kind de knie schaaft door een val, huilt het dikwijls harder van het schrikken dan om de pijn na het vallen. Het kind krijst het hardst bij de gedachte dat de wonde dadelijk verzorgt moet. Het benauwt bij het beeld dat het trauma straks aangeraakt wordt. In de aandacht voor de kwetsuur herbeleeft het kind de verschrikking opnieuw. Misschien wordt het boos omdat iets of iemand hem liet vallen. Misschien is het teleurgesteld omdat het vanzelf viel. Kinderen willen rap een pleister om de verwonding niet meer te zien. Wat niet gezien wordt, is weg. Een plakker erop en hupsakee. Dat zijn we gewend. Heling van trauma zou vlotten als de volwassene het kind op schoot neemt, de wonde een poos met rust laat, tijd neemt om de blessure aan te kijken en emoties die met de val samengingen vrijuit te laten. Maakte de val je boos, schreeuw woede eruit. Maakte de val jou bang, hou me stevig vast. Maakte de val jou verdrietig, laat tranen vloeien. Kijk de wonde totaal aan en de wonde begint met helen. Dieren die doen dat zo. Ze beven, schudden, trillen, blaffen, janken, krijsen en dan kunnen ze weer verder.  

Deze zinnebeelden zeggen veel over ons als volwassenen. Onze instelling is doorgaans hupsakee en weg ermee. We vermijden pijnlijkheden en kiezen voor de snelle pleister om emotionele verwondingen niet meer te voelen. We schieten uit onze sloef tegen de zogenaamde klootzak, bekvechten met de zogezegde vijand. Zo projecteren we eigen verwondingen buiten onszelf. De tegengestelde reactie is het binnenfretten. We kwijnen weg in afknappers of straffen onszelf met een flinke uitbrander; zoeken troost op onhandige manieren in ongezonde gewoontes. Terwijl het enige wat we te doen hebben is de buitenkant even laten voor wat het is (een spiegel), onze kwetsuur op schoot nemen, aankijken wat niet mooi is om aan te zien: een bloedstollende blessure die geen stevig vliesje vormt, die na lange tijd nog steeds opengekrabd wordt. 

Een Auch die niet vraagt om instant oplossingen of snel fiksen die enkel kortstondige uitwegen zouden zijn. We kunnen helaas de tijd niet terugdraaien. Verwondingen hebben plaatsgevonden met letsels tot gevolg. Elke keer als je geraakt wordt, is het zinloos om in tegenaanval te gaan, de toestand te vermijden, de schuld bij jezelf te leggen want zelfslechting is slopend voor het immuunsysteem. Not done. In bewustwording wat ons raakt, vindt heling plaats. Niet in één keer maar telkens weer. Steeds opnieuw inzoomen op de wonde, terugkeren naar wat gezien en gehoord wil. Een liefdevolle hand leggen op de plek van je lijf dat zeer doet, diep zuchten of emoties ontladen helpt. Met de tijd escaleren emoties minder vlug in het erkende pijnstuk. 

Woordenwisseling met familieleden kunnen zomaar mijn hele dag de verwarring insturen. Het hoeft niet eens een vreselijk gesprek te zijn. Het is zelfs min of meer onschuldig. Ik vraag me af waarom ik er zo'n last van heb, toen drong het tot me door: Familiegesprekken schuren tegen mijn belangrijkste jeugdwonde. Ze raken aan een oud verhaal over falen als 'problematische' in de familie. Vroeger vocht ik ertegen, ging ik familie uit de weg. Gisteren was een zware dag voor me. Mijn moeder kreeg een biopsie van een knobbel in de borst. Hoe kan ik wegblijven, knaagt mijn geweten aan me? De situatie confronteert me met toenadering willen terwijl angstzweet me uitbreekt als ik denk aan dichterbij komen. Het voelt het onwijs spannend om stappen richting mijn familie te zetten. Ik vermijd liever commentaar over mijn levensloop; felle meningen die uitgesproken worden en die stilzwijgend onmogelijk aan mijn intuïtief oor voorbijgaan. Het kost bakken energie en ik heb nog geen middenweg gevonden. Daarom koos ik de eenvoudigste weg: een minimum aan contact. Nu mijn moeder ernstig ziek is, komt het weggemoffeld familiedrama naar boven. Het vraagt van mij om in dat midden te lopen. Het moment nadert om uit te spreken waarom ik hen al die tijd vermeden heb, zonder de verwachting dat ik plotsklaps wel de erkenning krijg die ik mezelf ondertussen kan geven. 

Als je emoties niet kan afschudden, kun je er zeker van zijn dat het incident tegen bagage aan schuurt die je niet volledig hebt uitgepakt. Je denkt dat het persoonlijk is maar over het algemeen is het niet persoonlijk. Mensen gedragen zich zoals ze zich gedragen en dat heeft vaak niets met ons te maken. Het heeft met hen te maken. Als er meer dan één manier is om de acties van de ander te interpreteren en je kiest ervoor om het vanuit het perspectief van een persoonlijke aanval te bekijken, vertrouw er dan op dat het historisch is. Wat kan je doen als je je ervan bewust bent dat de manier waarop je je voelt historisch is? In mild zijn, ben je de troostende ouder voor jouw kinderlijke wonde. De ouder die samen met het kind die wonde aankijkt zonder direct een oplossing te zoeken. Historische wonden doen verdomd pijn, dus met een beetje geduld en afwezigheid van oordeel kom je een heel eind. Praat dan vriendelijk tegen je. Herinner je eraan dat de sufferd die je de pas afsneed echt niet de executie verdient waar je over fantaseerde, maar dat je gevoelens teruggaan naar een ogenblik dat je je als kind machteloos voelde. Of andere gevoelens die te maken hebben met jeugdwonden. Het punt is dat als je je eenmaal echt realiseert dat je gevoelens weinig of niets te maken hebben met de huidige situatie maar met een oude wonde, je kan deëscaleren. Terwijl je deëscaleert, vind je jouw rust terug. Als je je beter voelt, kies ervoor om je te richten op iets wat je gelukkig doet voelen. Je landt dan uit de geschiedenis in het huidig tijdstip. 

Mademoiselle Marteaux